Η Διοικητική Επιτροπή της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας με ιδιαίτερη χαρά
ανακοινώνει, ότι έγινε αποδέκτης δωρεάς ενός ιδιόγραφου μουσικού έργου του Ισόβιου
Καλλιτεχνικού Διευθυντή της, Νικόλαου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου (1795-1872). Πρόκειται για
μια από τις λίγες σωζόμενες εκδοχές του «Sonetto di Messer Francesco Petrarca» (για δύο φωνές
και πιάνο). Το σημαντικό τεκμήριο δώρισαν στην Παλαιά Φιλαρμονική οι Κυρίες Φλώρα Μανέττα
και Φλώρα Μανέττα-Πολυχρονοπούλου, και προέρχεται από το οικογενειακό τους αρχείο, αφού οι
δωρήτριες είναι απόγονοι του Αντωνίου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου, εγγονού του Εθνικού
Μουσουργού μας και υιού του νομικού Δημητρίου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου.
Το δωρηθέν έργο, πέρα από τη μουσική και ιστορική αξία του, αποτελεί και ένα απτό δείγμα
των αισθητικών αναπροσανατολισμών που χαρακτήρισαν ήδη από το 1826 την ωριμότητα του
Μάντζαρου μετά την επαφή του με τον Niccolo Zingarelli, βετεράνο συνθέτη και διευθυντή του
Κονσερβατορίου της Νάπολης. Ο Μάντζαρος βεβαίως ουδέποτε σπούδασε στο Κονσερβατόριο της
Νάπολης, το οποίο, άλλωστε, απευθυνόμενο σε νέους της μικροαστικής τάξης απαιτούσε πολυετή
και συνεχή φοίτηση, καθώς και συγκεκριμένο ηλικιακό όριο. Αντιθέτως κατά τα τρία ταξίδια του
Μάντζαρου σε όλη την Ιταλία μεταξύ 1819-1824 μαρτυρούνται μόνο σύντομες και ασυνεχείς
διαμονές στη Νάπολη. Η πλέον μακρά περίοδος παραμονής του στην πόλη αυτή συνδέεται με το
τέταρτο ταξίδι του στην Ιταλία από το χειμώνα του 1825 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1826, οπότε για
μερικούς μήνες ήρθε σε συνεχή επαφή με τον Zingarelli. Τότε ο Μάντζαρος ήταν σε ηλικία 30
ετών, είχε ήδη συνθέσει σημαντικά έργα στην Κέρκυρα, είχε πραγματοποιήσει την παρθενική
δημόσια εμφάνισή του στο κερκυραϊκό θέατρο ήδη από το 1815, από το 1820 δίδασκε
αφιλοκερδώς μουσική και είχε λάβει πλήρη μουσική εκπαίδευση ως συνθέτης αποκλειστικά στην
Κέρκυρα ολοκληρώνοντας τις σπουδές του το 1814. Κατά τους μερικούς μήνες που παρέμεινε ο
Μάντζαρος με την οικογένειά του στη Νάπολη το 1826 συνδέθηκε φιλικά και ιδιωτικά (όπως ο
ίδιος ο Μάντζαρος αναφέρει) με τον Zingarelli, ο οποίος εν τέλει αποδείχθηκε ο μέντοράς του,
ειδικά σε ό,τι αφορά την αισθητική επαναπροσέγγιση της αντίστιξης και της φούγκας. Ο Zingarelli,
μάλιστα, όχι μόνο ουδέποτε θεώρησε τον Μάντζαρο μαθητευόμενο, αλλά διαβεβαίωνε ότι ο
Κερκυραίος μπορούσε να διδάξει όλους τους Ναπολιτάνους μουσικοδιδασκάλους, ειδικά σε σχέση
με την αντίστιξη. Αυτός ήταν και ένας από τους πολλούς λόγους, για τους οποίους ο Zingarelli
εξέφρασε την επιθυμία ο Μάντζαρος να τον διαδεχθεί στη διεύθυνση του ναπολιτάνικου ωδείου.
Την παραπάνω αισθητική αλλαγή της μαντζαρικής ωριμότητας αντικατοπτρίζει και το
δωρηθέν έργο στην Παλαιά Φιλαρμονική, αφού σε αυτό ο Μάντζαρος μελοποιεί την εμβληματική
για τον ιταλικό κλασικισμό ποίηση του Πετράρχη χρησιμοποιώντας αυστηρές αντιστικτικές
τεχνικές. Μάλιστα, παρόμοιες τεχνικές εφάρμοσε και για τις ύστερες μελοποιήσεις του σολωμικού
«Ύμνου εις την Ελευθερίαν» και υπό την έννοια αυτή η παρτιτούρα της δωρεάς Μανέττα αποτελεί
ένα συνεκτικό κρίκο στο πλαίσιο της μαντζαρικής ωριμότητας.
Η Παλαιά Φιλαρμονική, ως ο μόνος μουσικός φορέας της χώρας που δύναται να σεμνύνεται
για την άμεση και βιωματική σχέση του με τον Νικόλαο Μάντζαρο, δεν μπορεί παρά να αισθάνεται
χαρά, ευγνωμοσύνη και ευθύνη για την τόσο ευγενική δωρεά της οικογένειας Μανέττα. Το ίδρυμά
μας, με δεδομένο ότι ο Μάντζαρος μέχρι τον θάνατό του το 1872 υπήρξε κυριολεκτικά ο
στυλοβάτης και εμπνευστής του (και άμεσα ή έμμεσα η βάση της γενικότερης μουσικής ανάπτυξης
της χώρας), αισθάνεται ότι με τη συγκεκριμένη δωρεά ένα σημαντικό τεκμήριο της ιστορίας του,
αλλά και της Κέρκυρας, επιστρέφει στον φυσικό χώρο του.
Η ιδιόγραφη παρτιτούρα του εμπνευστή της Παλαιάς Φιλαρμονικής εκτίθεται ήδη στο
Μουσείο Μουσικής του ιδρύματός μας, εμπλουτίζοντας τα πάμπολλα τεκμήρια τής για 32 έτη
δράσης του Μάντζαρου σε αυτό, καθώς και προσφέροντας την ευκαιρία στους επισκέπτες του να
έχουν μια άμεση και βιωματική επαφή με ένα σημαντικό έργο.
Πολλές χάριτες και ευχαριστίες οφείλονται στις εξαιρετικές δωρήτριες, το παράδειγμα των
οποίων ελπίζουμε να βρει μιμητές, αφού το ίδρυμά μας έχει εδώ και καιρό αποδεδειγμένα την
εμπειρία να εγγυηθεί εντός και εκτός Ελλάδος τη βέλτιστη επιστημονική, αρχειακή και μουσειακή προβολή τέτοιων σημαντικών τεκμηρίων.
Η Δ.Ε. της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας («Παλαιά»)
