Η περίπτωση του φέουδου Μαρτσέλλο στη Βορειοδυτική Κέρκυρα – ένα εξαιρετικό ιστορικό βιβλίο της Δώρας Μόσχου
«Η Κέρκυρα στα τέλη του 18ου αιώνα είναι κατάφυτη από ελαιόδεντρα τόσο πυκνά, που τα κλαδιά του ενός δέντρου μπλέκονται με τα κλαδιά του άλλου κι ο κίνδυνος μιας γενικευμένης πυρκαγιάς είναι εξαιρετικά συχνός. Εδώ ζουν και μοχθούν οι ‘’μικροί άνθρωποι’’ της υπαίθρου. Η βενετσιάνικη διοίκηση τους θεωρεί απείθαρχους και τεμπέληδες. Όμως, η πλούσια βλάστηση που τους περιβάλλει, ελιές κι αμπέλια, είναι έργο των δικών τους χεριών. Οι καρποί των κόπων τους δεν είναι δικοί τους: τους μοιράζονται με τον –συχνά απόντα– φεουδάρχη, ενώ η μορφή του επιστάτη, κοντοχωριανού τους, αλλά και ανθρώπου της διοίκησης και των μηχανισμών της, είναι ίσως η απεχθέστερη του χωριού…».
Η Θεοδώρα (Δώρα) Μόσχου, μπαρουτοκαπνισμένη ιστορικός και καθηγήτρια με διεισδυτική και ταξική ματιά στη μελέτη της ιστορικής εξέλιξης, καταθέτει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και πρωτότυπο επιστημονικό πόνημα για μια ιδιαίτερη, σχετικά «άγνωστη» αλλά απόλυτα ταλαιπωρημένη από τον παραμορφωτικό φακό της κυρίαρχης αντίληψης, περίοδο της σύγχρονης ιστορίας του ελλαδικού χώρου. Η Βενετοκρατία στα Ιόνια Νησιά συμπυκνώνει με χαρακτηριστικά εύγλωττο τρόπο όλες τις όψεις του ασθμαίνοντος και έτοιμου ‒με την ευρεία έννοια‒ να αποχωρήσει από το ιστορικό προσκήνιο φεουδαρχικού κοινωνικοοικονομικού συστήματος.
Υπό το πρίσμα αυτό, η Μόσχου απλώνει, με όπλο το αθάνατο και αλάνθαστο εργαλείο του ιστορικού υλισμού και της διαλεκτικής σκέψης, το πολύτιμο φως της επιστημονικής έρευνας στις κοινωνικές σχέσεις οι οποίες καθορίζουν το ιστορικό γίγνεσθαι της εποχής, στην οικονομική βάση του σχηματισμού, στην επίδραση που αυτά έχουν στην ανάπτυξη της συνείδησης. Μέσα σ’ ένα ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον, που συμπίπτει ιστορικά με την οριστική αποσύνθεση του φεουδαρχικού συστήματος στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι άνθρωποι του μόχθου, οι πάροικοι της εποχής, καλλιεργούν τη γη, παντρεύονται, δημιουργούν οικογένειες και νοικοκυριά, τσακώνονται μεταξύ τους, στασιάζουν απέναντι στη διοίκηση.
Κι επειδή προϋπόθεση για κάθε γενικότερη επιστημονική ανάλυση είναι η ενδελεχής μελέτη και εμβάθυνση σε κομβικές πλευρές κάθε φαινομένου (φυσικού, κοινωνικού, ιστορικού ή άλλου), η συγγραφέας φροντίζει να εισχωρήσει στα άδυτα του αντικειμένου της, εξετάζοντας τις κοινωνικές σχέσεις και τις αποτυπώσεις τους σε ένα συγκεκριμένο φέουδο της περιοχής, το λεγόμενο Μαρτσέλλο, ώστε να είναι σε θέση να αντλήσει ασφαλή συμπεράσματα. Η οργάνωση της παραγωγής, οι ταξικές διαφοροποιήσεις, οι καλλιέργειες, η γλώσσα, τα κοινωνικά ήθη, οι αντιθέσεις, οι δικαστικές περιπέτειες (χαρακτηριστικό το παράδειγμα της ιστορίας του Γιάννη Μάζη και της οικογένειας Αγάθου).
Το έργο αυτό είναι μια περιήγηση στο μικρόκοσμο των παροίκων, στο μόχθο και στο δόλο τους, στο σπίτι και στο νοικοκυριό τους, στις έχθρες και στις φιλίες τους. Είναι όμως κι ένας φόρος τιμής στον «μικρό άνθρωπο», τον κάποτε «σκόνη και κουρνιαχτό της ιστορίας», που όμως με τη συνειδητή και ασύνειδη δράση του αποτελεί την πρώτη ύλη της. Οι άνθρωποι αυτοί, άλλωστε, έγιναν η αφορμή της συγγραφέως ‒ασφαλώς μεταξύ πολλών άλλων‒ για το βιβλίο τούτο και πηγή για ένα δρόμο προς τη γνώση
Το βιβλίο της Θεοδώρας Μόσχου Ταξικές σχέσεις στην κερκυραϊκή ύπαιθρο κατά την όψιμη Βενετοκρατία, 18ος αιώνας ‒ Η περίπτωση του φέουδου Μαρτσέλλο στη Βορειοδυτική Κέρκυρα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΝΤΟΣ και διατίθεται σε όλα τα βιβλιοπωλεία.
Μια επιστημονική μελέτη-υπόκλιση στο ρόλο του πραγματικού δημιουργού της Ιστορίας.
Δώρα Μόσχου
Η Δώρα Μόσχου γεννήθηκε στο Βύρωνα Αττικής το 1961 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και υπηρετεί στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Η αγάπη της για τις ιστορικές σπουδές την οδήγησε στην εκπόνηση της διδακτορικής της διατριβής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Έχει αρθρογραφήσει και συνεχίζει να αρθρογραφεί στον περιοδικό και ημερήσιο τύπο και στο διαδίκτυο για την πολιτική επικαιρότητα, για ζητήματα ιστορίας, εκπαίδευσης και γυναικείου κινήματος. Έχει συμμετάσχει σε σειρά συνεδρίων που αφορούν θέματα της εποχής της Βενετοκρατίας στον ελλαδικό χώρο.
Η συνεργασία της με τις εκδόσεις ΕΝΤΟΣ μετρά πολλά χρόνια, καθώς έχει συμμετάσχει σε πολλές παρουσιάσεις βιβλίων.
Μιλά αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ζει, εργάζεται και δραστηριοποιείται στην Κέρκυρα.
ΠΗΓΗ: imerodromos.gr
