Τη μείωση των ληξιπρόθεσμων επικουρικών συντάξεων κατά 12% μόνο μέσα στον Αύγουστο αποκαλύπτει στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, που τονίζει ότι πλέον εκδίδονται πάνω από 1.200 συντάξεις την ημέρα.

Η επόμενη μεταρρύθμιση που σχεδιάζετε αφορά το επίδομα ανεργίας. Ποιες θα είναι οι βασικές αλλαγές;

Σχεδιάζουμε αλλαγές που οδηγούν σε ουσιαστική και δίκαιη στήριξη των ανέργων και ταυτοχρόνως θα παρακινούν για επανένταξη στην αγορά εργασίας. Το επίδομα ανεργίας σχεδιάστηκε τη δεκαετία του ’50, δηλαδή πριν από 70 χρόνια και -παρά τις κάποιες μικρές αλλαγές– η φιλοσοφία του παραμένει αμετάβλητη, ενώ το εργασιακό περιβάλλον και τα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα έχουν αλλάξει. Η αλλαγή φιλοσοφίας που επεξεργαζόμαστε κινείται σε δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά το να καταστεί το επίδομα πιο δίκαιο, με το να λαμβάνεται υπόψη η ασφαλιστική ιστορία του ανέργου. Δεν είναι δίκαιο να παίρνει το ίδιο επίδομα κάποιος που δούλευε 25 ώρες την εβδομάδα και κάποιος που δούλευε 40, με τον καθένα να έχει πληρώσει διαφορετικές εισφορές ανεργίας. Ο δεύτερος άξονας αφορά την ουσιαστικότερη στήριξη των ανέργων. Όταν κάποιος απολύεται, τη δύσκολη εκείνη ώρα, τους πρώτους μήνες, που χρειάζεται ακόμα περισσότερη στήριξη, το επίδομα θα είναι υψηλότερο και εν συνεχεία θα μειώνεται σταδιακά. Με τον τρόπο αυτό, στηρίζουμε ουσιαστικά τους ανέργους, αλλά και τους παρακινούμε να βρουν εργασία. Στηρίζουμε τους άνεργους συμπολίτες μας, είμαστε στο πλευρό τους, στόχος μας όμως είναι να επανέλθουν το ταχύτερο στην αγορά εργασίας. Θέλουμε πολίτες αυτόνομους, που εργάζονται και αυξάνουν το εισόδημά τους, και όχι εξαρτώμενους από επιδόματα.

Πόσα χρήματα θα λάβουν τελικά και ποιοι συνταξιούχοι και άλλες κατηγορίες πολιτών εκτάκτως πριν από τα Χριστούγεννα;

Όπως εξήγγειλε ο πρωθυπουργός από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, στα τέλη του προσεχούς Δεκεμβρίου θα δουν νέα αύξηση στις συντάξεις τους πάνω από δύο εκατομμύρια συνταξιούχοι. Το τελικό ύψος των αυξήσεων θα διαμορφωθεί από την εφαρμογή αλγορίθμου και θα εξαρτηθεί από την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό εκείνης της περιόδου. Εκτιμάται ότι αυτό θα κυμανθεί μεταξύ 2,2% και 2,5%. Παράλληλα, θα δοθεί έκτακτη ενίσχυση σε συνταξιούχους με προσωπική διαφορά. Το μέτρο αφορά 670.000 συνταξιούχους με εισόδημα έως 1.600 ευρώ που έχουν προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 10 ευρώ, καθώς και περίπου 37.000 δικαιούχους του εξωιδρυματικού επιδόματος και λοιπών επιδομάτων αναπηρίας του e-ΕΦΚΑ. Η έκτακτη οικονομική ενίσχυση θα είναι έως 200 ευρώ και εξαρτάται από το άθροισμα των κύριων συντάξεων που λαμβάνουν.

Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% «στοιχίζει» σχεδόν μισό δισ. ευρώ ετησίως. Πού θα βρεθούν οι πόροι αυτοί; Θα ακολουθήσει και περαιτέρω μείωση και πότε;

Ξεκινώ από το δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας. Πέρα από τη διπλάσια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που ανακοινώθηκε για το 2025, θα υπάρξει μείωση κατά 0,5% και το 2027. Συνεπώς, μέχρι το 2027 ο σχεδιασμός είναι να έχουν μειωθεί οι ασφαλιστικές εισφορές κατά 5,9 ποσοστιαίες μονάδες. Σε ό,τι αφορά το δημοσιονομικό κόστος, θα περιοριστεί από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Θυμίζω ότι τα τελευταία πέντε χρόνια η αθροιστική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 4,4% συνέβαλε στη δημιουργία 500.000 νέων θέσεων εργασίας. Γενικότερα, επιτρέψτε μου να παρατηρήσω ότι υλοποιούμε μέτρα πολιτικής που αποδίδουν οφέλη στην κοινωνία, αλλά έχουν και ανταποδοτικότητα. Για παράδειγμα, η δυνατότητα που δώσαμε στους συνταξιούχους να εργάζονται χωρίς περικοπή της σύνταξής τους, πέρα από το ότι είναι κοινωνικά δίκαιη, δημιουργεί και όφελος στα δημόσια οικονομικά, αφού υπήρξαν πάνω από 190.000 συνταξιούχοι οι οποίοι επέστρεψαν στην εργασία τους ή στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα, καταβάλλοντας πόρο ύψους 10% στο κράτος από τα έσοδα της απασχόλησής τους.

Πόσες εκκρεμείς κύριες και επικουρικές συντάξεις υπάρχουν σήμερα; Πότε θα μηδενίσει το «κοντέρ»;

Η επιτάχυνση στον χρόνο απονομής των συντάξεων βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου. Ήδη έχει σημειωθεί σημαντική επιτάχυνση, καθώς, από τις 500 συντάξεις την ημέρα που εκδίδονταν έως το 2021, σήμερα εκδίδονται πάνω από 1.200. Το αποτέλεσμα είναι οι ληξιπρόθεσμες συντάξεις αυτήν τη στιγμή να βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό: 19.000 στις κύριες και λιγότερες από 33.000 στις επικουρικές. Καταβάλαμε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια στον e-ΕΦΚΑ τον Αύγουστο και πετύχαμε μια μείωση των ληξιπρόθεσμων επικουρικών συντάξεων της τάξης του 12% σε σχέση με τον Ιούλιο. Παράλληλα, ο μέσος χρόνος απονομής σύνταξης αντιστοιχεί πλέον σε λιγότερες από 60 ημέρες, πλην των περιπτώσεων στις οποίες εντοπίζονται ιδιαιτερότητες. Στις συντάξεις χηρείας, η αναμονή είναι σχεδόν μηδενική, καθώς η πλειονότητα των αιτήσεων ολοκληρώνεται σε μόλις 10 λεπτά από την υποβολή του αιτήματος, ενώ στις συντάξεις του δημόσιου τομέα το 90% εκδίδεται μέσα σε έναν μήνα. Προσεχώς, αναμένεται να ολοκληρωθούν ακόμα δύο έργα, που θα συμβάλουν στην περαιτέρω επιτάχυνση των διαδικασιών: η υλοποίηση του Oλοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του eΕΦΚΑ, το οποίο θα ενοποιήσει τα περιφερειακά συστήματα, και η ψηφιοποίηση του χαρτώου αρχείου. Στο επόμενο χρονικό διάστημα πρόκειται να ψηφιοποιηθεί ένας τεράστιος όγκος χαρτώου αρχείου, το οποίο ξεπερνά τα 50 εκατομμύρια φύλλα χαρτιού, τις γνωστές καρτέλες ενσήμων. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο, δεν εφησυχάζουμε. Στόχος μας είναι η διαρκής επιτάχυνση των χρόνων έκδοσης των συντάξεων και η συνεχής βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς όφελος των πολιτών.

Εχει πετύχει το μέτρο της ψηφιακής κάρτας εργασίας; Θα προχωρήσετε στην καθολική εφαρμογή της στον ιδιωτικό τομέα;

H ψηφιακή κάρτα εργασίας είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μέτρο, που έχει στόχο την προστασία των εργαζομένων και τη θωράκιση των δικαιωμάτων τους. Στόχος μας είναι να καταγράφεται ο πραγματικός χρόνος εργασίας των εργαζομένων και να αμείβονται γι’ αυτόν. Μέχρι σήμερα κάποιος μπορούσε να δουλεύει για οκτώ ώρες, αλλά να αμείβεται για τέσσερις. Αυτό καταργείται πλέον με τη χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, σε συνδυασμό με τους ολοένα αυξανόμενους ελέγχους της Επιθεώρησης Εργασίας και τα υψηλά πρόστιμα που επιβάλλει σε περιπτώσεις παραβάσεων. Από την 1η Ιουλίου, η ψηφιακή κάρτα εργασίας εφαρμόζεται καθολικά σε βιομηχανία και λιανεμπόριο, ενώ εδώ και λίγα εικοσιτετράωρα ξεκίνησε η πιλοτική εφαρμογή της στον τουρισμό και στην εστίαση, δηλαδή σε ξενοδοχεία, καταλύματα, κάμπινγκ, χώρους εστίασης, καφενεία, εστιατόρια κ.ά. Βάσει σχεδιασμού, θα δοθεί εύλογο χρονικό διάστημα έως και τον Φεβρουάριο του 2025 στην πιλοτική εφαρμογή του μέτρου, προκειμένου να καταγραφούν πρακτικά ζητήματα που μπορεί να υπάρχουν, αλλά και για να μπορέσουν να εξοικειωθούν με το μέτρο επιχειρήσεις και εργαζόμενοι.

Το Δημογραφικό είναι μείζον ζήτημα. Ήδη σχεδόν ένας στους τέσσερις κατοίκους της χώρας είναι άνω των 65 ετών. Είναι βιώσιμο σε βάθος χρόνου το ασφαλιστικό μας σύστημα;

Πράγματι, οι προκλήσεις που προκύπτουν από το Δημογραφικό είναι σοβαρές, εξ ου και έχουμε προβεί σε σειρά ενεργειών προκειμένου να μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε. Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε δύο εργαλεία. Το πρώτο είναι το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ), στο οποίο κατατίθεται η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων. Πρόκειται για τη συνεισφορά αυτής της γενιάς στις επόμενες και ήδη έχει αποθεματοποιηθεί ένα σημαντικό κεφάλαιο. Έτερο εργαλείο είναι το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), μέσω του οποίου εγκαταλείπουμε το αυστηρά αναδιανεμητικό σύστημα που ίσχυε μέχρι πρότινος και πάμε σε ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα, ακριβώς προκειμένου οι επόμενες γενιές να έχουν λαμβάνειν, και μάλιστα περισσότερο από τις τωρινές. Σταδιακά, μεθοδικά, με σχέδιο, θωρακίζουμε το ασφαλιστικό μέλλον και για τις επόμενες γενιές.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά