Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» παρουσιάζει σήµερα το πλάνο για το Πρόγραµµα Πολεοδοµικών Μεταρρυθµίσεων «Κωνσταντίνος ∆οξιάδης» του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προϋπολογισµού άνω των 600 εκατ. ευρώ, το οποίο αποτελεί τον ολοκληρωµένο πολεοδοµικό σχεδιασµό που αφορά όλη την ελληνική επικράτεια, και έρχεται να ενισχύσει τη µεταρρυθµιστική βεντάλια της κυβέρνησης του Κ. Μητσοτάκη, καθιστώντας τη χώρα περιβάλλον φιλικότερο στις επενδύσεις, βάζοντας τέλος στην πολεοδοµική αναρχία των περασµένων δεκαετιών.
Το πρόγραµµα εδράζεται σε πέντε πυλώνες, µε τις δράσεις του να στοχεύουν στη θεσµοθέτηση χρήσεων γης σε όλους τους δήµους της χώρας, την προστασία του περιβάλλοντος, την αποθάρρυνση της αυθαίρετης δόµησης, την αυστηροποίηση των προϋποθέσεων δόµησης στις εκτός σχεδίου περιοχές, την επίσπευση υλοποίησης επενδύσεων µε ασφάλεια δικαίου και την προσαρµογή στην κλιµατική αλλαγή. Επιπλέον τα τοµεακά υπουργεία και οι ιδιώτες επενδυτές θα γνωρίζουν εκ των προτέρων ποιες δραστηριότητες επιτρέπεται να αναπτυχθούν σε κάθε περιοχή-θέση για σωστή προετοιµασία µελετών και έργων, ενώ ο πέµπτος στόχος είναι ο εξορθολογισµός της εκτίµησης της πραγµατικής αξίας των ακινήτων των ιδιοκτητών.
Νέο πολεοδοµικό σχέδιο: Οι 5 δράσεις
Το Πρόγραµµα Πολεοδοµικών Μεταρρυθµίσεων «Κωνσταντίνος ∆οξιάδης» περιλαµβάνει τις εξής 5 ∆ράσεις:
Τοπικά Πολεοδοµικά Σχέδια (ΤΠΣ).
Ειδικά Πολεοδοµικά Σχέδια (ΕΠΣ).
Αυτοτελείς Μελέτες για Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή ∆όµησης (ΖΥΣ).
Αυτοτελείς Μελέτες Οριοθέτησης Οικισµών.
Αυτοτελείς Μελέτες Χαρακτηρισµού ∆ηµοτικών Οδών.
Οι λόγοι που σύµφωνα µε πηγές του ΥΠΕΝ καθιστούν επιβεβληµένη την ανάγκη της συγκεκριµένης µεταρρύθµισης είναι η έλλειψη καθορισµένων χρήσεων γης, όρων και περιορισµών δόµησης, καθώς και η αδυναµία εφαρµογής χρήσιµων πολεοδοµικών µέτρων και κινήτρων που έχουν οδηγήσει σε πολλαπλά προβλήµατα για το περιβάλλον, στη µη ορθολογική οργάνωση του χώρου και σε φαινόµενα άναρχης ή και αυθαίρετης δόµησης.
Το σκηνικό αυτής της «πολεοδοµικής αταξίας» συνοδεύεται από υπερβολική αστική διάχυση στον αγροτικό χώρο, που αντίστοιχα έχει οδηγήσει σε ελλείψεις βασικών τεχνικών και περιβαλλοντικών υποδοµών, αλλά και σε αθέµιτο ανταγωνισµό από παράνοµα χωροθετηµένες δραστηριότητες έναντι των νοµίµων, σε έλλειµµα ασφάλειας δικαίου, καθώς και στην ενίσχυση των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής.
Για την ολοκληρωµένη και αποτελεσµατική αντιµετώπιση αυτής της κατάστασης, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχοντας εξασφαλίσει ένα σηµαντικό προϋπολογισµό που ξεπερνά τα 600 εκατ. ευρώ από το Ταµείο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας, υλοποιεί µε τη συνδροµή του Τεχνικού Επιµελητηρίου Ελλάδος το Πρόγραµµα Πολεοδοµικών Μεταρρυθµίσεων «Κωνσταντίνος ∆οξιάδης», µε στόχο να αποκαταστήσει τα προαναφερθέντα ζητήµατα, να άρει τα περιττά εµπόδια που δηµιουργούν καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων, υποδοµών και επενδύσεων µε ταχύτητα και ασφάλεια δικαίου, να καταστήσει τον χωρικό σχεδιασµό βασικό παράγοντα της βιώσιµης ανάπτυξης, καθώς και να συµβάλει στην κοινωνική συνοχή και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Αναλυτικά οι 5 δράσεις της πολεοδοµικής µεταρρύθµισης που προωθεί το ΥΠΕΝ: Τοπικά Πολεοδοµικά Σχέδια (ΤΠΣ) Τα ΤΠΣ είναι τα πλέον σύγχρονα πολεοδοµικά εργαλεία και τοποθετούνται στο πρώτο επίπεδο του πολεοδοµικού σχεδιασµού. Εκπονούνται σε τουλάχιστον µία ή περισσότερες ∆ηµοτικές Ενότητες (∆.Ε.) ενός δήµου και εναρµονίζονται µε τις κατευθύνσεις των Περιφερειακών και των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων και περιέχουν τις αναγκαίες ρυθµίσεις για την επίτευξη των σκοπών τους.
Τα ΤΠΣ διέπονται από τις αρχές της βιώσιµης χωρικής ανάπτυξης, η οποία περιλαµβάνει τις χωρικές, εδαφικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της βιώσιµης ανάπτυξης, καθώς και αυτές που σχετίζονται µε την ορθολογική οργάνωση του χώρου. Αντικείµενο του προγράµµατος είναι η εκπόνηση 227 διακριτών µελετών ΤΠΣ, οι οποίες καλύπτουν την έκταση µιας ή περισσοτέρων ∆ηµοτικών Ενοτήτων και συνολικά (χωρικά/γεωγραφικά) 730 ∆ηµοτικές Ενότητες σε όλη την επικράτεια. Κάθε ανάθεση ΤΠΣ περιλαµβάνει:
α) Κύρια Μελέτη.
β) Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
γ) Ειδική Μελέτη Εκτίµησης Γεωλογικών Κινδύνων και Γεωλογικής Καταλληλότητας. δ) Μελέτη Οριοθέτησης των Υδατορεµάτων. ∆ιά των ΤΠΣ θα θεσµοθετηθούν ενδεικτικά: – χρήσεις γης, – όροι δόµησης, – κανονισµοί και περιορισµοί, – κατοικηµένες περιοχές, – περιοχές προστασίας, – περιοχές ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων, – σηµαντικές παρεµβάσεις πολεοδοµικού σχεδιασµού, – περιοχές ειδικών αστικών κινήτρων, – οδικές υποδοµές, µεταφορές, κατασκευές και περιβαλλοντικά δίκτυα, – µέτρα για την προσαρµογή στην κλιµατική αλλαγή, – µέτρα για την υποστήριξη καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και διαχείριση των συνεπειών φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών, – προϋποθέσεις ή περιορισµούς που απαιτούνται για την ολοκληρωµένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής µελέτης.
Ειδικά Πολεοδοµικά Σχέδια (ΕΠΣ)
Το περιεχόµενό τους είναι το ίδιο µε το περιεχόµενο των ΤΠΣ, ωστόσο η περιοχή στην οποία εφαρµόζεται ένα ΕΠΣ δεν ταυτίζεται απαραίτητα µε τα διοικητικά όρια ∆ηµοτικών Ενοτήτων. Αυτό καθιστά τα ΕΠΣ ιδιαίτερα χρήσιµα και ασφαλή για τη χωρική οργάνωση και ανάπτυξη περιοχών, οι οποίες µπορούν να λειτουργήσουν ως υποδοχείς σχεδίων, έργων και προγραµµάτων υπερτοπικής ή στρατηγικής σηµασίας.
Αντικείµενο του προγράµµατος είναι η εκπόνηση 18 διακριτών µελετών ΕΠΣ για 99 ∆ηµοτικές Ενότητες.
Αυτοτελείς Μελέτες για Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή ∆όµησης (ΖΥΣ)
Με τις µελέτες αυτές θα καθοριστούν συγκεκριµένες περιοχές:
• εντός του αστικού χώρου (εντός εγκεκριµένων ρυµοτοµικών σχεδίων, Γενικών Πολεοδοµικών Σχεδίων – ΓΠΣ, Σχεδίων Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων – ΣΧΟΟΑΠ, ρυθµιστικών σχεδίων, εγκεκριµένων ορίων οικισµών, ΒΙΠΑ – ΒΙΟΠΑ κ.λπ.),
• εκτός των ιστορικών κέντρων των πόλεων, ορίων ιστορικών τόπων, παραδοσιακών οικισµών, αρχαιολογικών χώρων ή περιοχών στις οποίες έχουν επιβληθεί ειδικοί όροι δόµησης, όπου είναι εφικτό να αυξηθεί ο ισχύων συντελεστής δόµησης (Σ.∆.).
Μέσω των ΖΥΣ καθίσταται εφικτή:
Η δηµιουργία κοινόχρηστων χώρων σε πυκνοδοµηµένες πόλεις µε µικρό κόστος,
Η αποδέσµευση των ιδιοκτητών απαλλοτριούµενων οικοπέδων ή διατηρητέων κτιρίων ή οικοπέδων που υπόκεινται σε περιορισµούς λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους (π.χ. ιστορικά κέντρα),
Η ενίσχυση της οικοδοµικής δραστηριότητας,
Η προστασία πολιτιστικής κληρονοµιάς (διατηρητέα).
Αυτοτελείς Μελέτες Οριοθέτησης Οικισµών
Πρόκειται για 12 ειδικές πολεοδοµικές µελέτες που καθορίζουν τα όρια σε οικισµούς προϋφιστάµενους του 1923, καθώς και σε νοµίµως υφιστάµενους οικισµούς κάτω των 2.000 κατοίκων.
Οι µελέτες αυτές είναι αναγκαίες, γιατί µεγάλο ποσοστό των οικισµών της χώρας είναι είτε οικισµοί χωρίς όρια είτε έχουν όρια αναρµοδίως εγκεκριµένα και για τον λόγο αυτό έχουν ακυρωθεί από το Συµβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Η έλλειψη ορίων οικισµών αποτελεί εµπόδιο για την ανάπτυξη νόµιµης οικοδοµικής ή παραγωγικής δραστηριότητας.
Αντιπροσωπευτικά παραδείγµατα ακύρωσης ορίων από το ΣτΕ είναι οι περιπτώσεις του Ρεθύµνου και του Πηλίου, ενώ εκκρεµούν προσφυγές και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Αυτοτελείς Μελέτες Χαρακτηρισµού ∆ηµοτικών Οδών
Στόχος του σχετικού προγράµµατος είναι να συνταχθούν αυτοτελείς µελέτες χαρακτηρισµού δηµοτικών οδών για όλη την επικράτεια. Η νοµολογία του ΣτΕ ανέτρεψε τη νοµοθεσία καθορισµού προϋποθέσεων κατασκευής κτιρίων σε εκτός σχεδίου περιοχές (κυρίως εκείνες που σχετίζονται µε την υποχρέωση ενός οικοπέδου να έχει «πρόσωπο» σε έναν επίσηµα χαρακτηρισµένο πολεοδοµικά κοινόχρηστο δρόµο).
Πάρα πολλές ιδιοκτησίες σε εκτός σχεδίου περιοχές, ακόµη και σηµαντικού µεγέθους, έχουν καταστεί ακατάλληλες για δόµηση, παρά την πρόσβαση σε µη χαρακτηρισµένο δρόµο. Το θέµα αυτό αφορά: α) αδόµητες ιδιοκτησίες στις οποίες είχαν προγραµµατιστεί σηµαντικές επενδύσεις, β) τον εκσυγχρονισµό ή την επέκταση των υπαρχουσών επενδύσεων, κυρίως στον τουριστικό τοµέα.
*Δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»
